БЕЛАРУСКАЯ ПАЛІЧКА
заснаваная ў 1996
Цётка
(Рэвалюцыя няродная)
Не такое цяпер мора,
На такі у хвалях шум:
Цяпер бурна, страшна мора!
Хваля поўна дзікіх дум.
Мора вуглем цяпер стала,
Мора з дна цяпер гарыць,
Мора скалы пазрывала,
Мора хоча горы змыць.
Мора злуе, крэпнуць хвілі,
З дзікім шумам бераг рвуць;
Гром грыміць за вёрсты-мілі,
З мора брызгі ў неба б’юць.
Месцам хваля стогнам рыкне,
Месцам плач сарвецца з губ,
Месцам бераг болем ікне,
Гром грыміць у тысяч труб.
Мора зброіцца палкамі,
Шум русалак разбудзіў,
Запаліўся смок агнямі,
Неба чорны гнеў пакрыў.
Бог сярчае: злая бура
Псуе вельмі святы сон.
Б’ецца, рвецца ўся натура,
Аж дрыжыць нябесны трон.
Трон дрыжыць, не спяць прарокі,
Бог склікае святы сход;
А там радзяць, што аблокі
Мусяць штурм пусціць у ход.
Бой пачаўся. Войска бога
Залпам паліць ў горды хвіль.
Мільён згіне, — нова змога
Расце крэпка праз сто міль.
Растуць сілы мора злога,
У размаху відзен гарт;
Не адступяць войскі бога.
Бой пачаўся не на жарт.
Такі бой вякамі жджэцца,
Такі бой гігантаў дасць,
Ў такім баю толькі грэцца,
Ў такім баю толькі пасць.
© Беларуская Палічка // пры выкарыстаньні матэрыялаў спасылка на Беларускую Палічку абавязковая
Источник
Цётка — Мора
(Рэвалюцыя народная)
Не такое цяпер мора,
Не такі у хвалях шум:
Цяпер бурна, страшна мора!
Хваля поўна дзікіх дум.
Мора вуглем цяпер стала,
Мора з дна цяпер гарыць,
Мора скалы пазрывала,
Мора хоча горы змыць.
Мора злуе, крэпнуць хвілі,
З дзікім шумам бераг рвуць;
Гром грыміць за вёрсты-мілі,
З мора брызгі ў неба б’юць.
Месцам хваля стогнам рыкне,
Месцам плач сарвецца з губ,
Месцам бераг болем ікне,
Гром грыміць у тысяч труб.
Мора зброіцца палкамі,
Шум русалак разбудзіў,
Запаліўся смок агнямі,
Неба чорны гнеў пакрыў.
Бог сярчае: злая бура
Псуе вельмі святы сон.
Б’ецца, рвецца ўся натура,
Аж дрыжыць нябесны трон.
Трон дрыжыць, не спяць прарокі,
Бог склікае святы сход;
А там радзяць, што аблокі
Мусяць штурм пусціць у ход.
Бой пачаўся. Войска бога
Залпам паліць ў горды хвіль.
Мільён згіне, — нова змога
Расце крэпка праз сто міль.
Растуць сілы мора злога,
У размаху відзен гарт;
Не адступяць войскі бога.
Бой пачаўся не на жарт.
Такі бой вякамі жджэцца,
Такі бой гігантаў дасць,
Ў такім баю толькі грэцца,
Ў такім баю толькі пасць.
Крыніца: Беларуская літаратура : хрэстаматыя / [складальнікі: У. В. Адамчык, М. В. Адамчык]. — Мінск : Сучасны літаратар, 2004. — 1007 с.
У вершы «Мора», які мае падзагаловак «Рэвалюцыя народная», паэтка стварыла алегарычны малюнак піку рэвалюцыйнай барацьбы. Разбуджаную стыхію народнага бунту яна ўвасабляе ў сімвале злавеснага, бурнага, нават палаючага мора:
Супрацьлеглая стыхія — неба; нябесны трон — сімвалічнае месцазнаходжанне абагоўленага цара. Атаясамліванне цара, якога трэба скінуць, з Богам не несла ў сабе ніякага антырэлігійнага зместу, а было адбіткам тыповага абагаўлення першай уладарнай асобы, якое звычайна культывавалася ў манархічнай дзяржаве і мела за адрасата просты народ. Сімвалічны бой паміж «морам» і «небам» апяваецца паэткай як смяротная, але жаданая схватка, у выніку якой нараджаецца новая эстэтыка гераічнага і ўзвышанага.
Источник
Не такое цяпер мора
Рытмавую канстанту мы захавалі нават там, дзе яна супярэчыла беларускай акцэнтуацыі. А калі паасобныя словы чытаць бяз «польскіх» націскаў — весна, Христос, шипок, земли, — тады рытмавая будова вершу істотна зьменіцца, але ў цэлым не разбурыцца. Жаданьне зьмяніць канстанту ўзмацняецца тым, што калі моцныя апорныя акцэнты «зрушыць» у бок беларускасьці, дык празь іх выразна «прасьвечвае» шасьціступовы цэзураваны харэй:
Адначасна пры рытмічным чытаньні здаецца натуральным перамясьціць апорныя націскі ў паасобных радкох на тыя склады, што пазначаныя курсівам. Калі б усе пульсанты там, дзе ёсьць гэткае разыходжаньне, занялі «курсіўныя» месцы, дык мы замест пульсанты фактычна атрымалі б другую канстанту, а ў канчальным выніку — канстантавы рытм. Але ня будзем прысьпешваць падзей, да гэтага нам яшчэ давядзецца вярнуцца.
А пакуль што зазначу, што мы зробім неабачлівую абмылу, пасьпяшаўшыся заявіць, наўсьлед за А. Яскевічам, быццам «рэчытатыўны» рытм уласьцівы толькі «сылябічным» вершам. Падобны рытм назіраецца і ў г. зв. сыляба-тоніцы. У якасьці прыкладу разгледзім колькі строфаў зь вершу А. Пашкевічанкі «Мора», які традыцыйна ўважаецца за чатырохступовы харэй:
Пачнем чытаць верш, пасьлядоўна скандуючы ўсе харэевыя ступы — і ўжо ў першай страфе мецімем ці то мэтрычны збой:
Абодва выпадкі непажаданыя. Аднак пры звычайным чытаньні таго збою не адчуваецца. Прынамсі, гэта нельга назваць збоем, бо рэальна замест чатырох звыклых харэевых ступ у кожным радку гучаць толькі два моцныя акцэнты:
З гледзішча антычнае мэтрыкі перад намі не харэй, а пэон трэці (оооо). Традыцыйная сыляба-танічная тэорыя, якая абмяжоўваецца пяцьцю асноўнымі ступамі, зь лёгкае рукі Б. Тамашэўскага такое чаргаваньне моцных і слабых націскаў (ОоОоОоОо) называе альтэрнаваным рытмам. А паводле тактамэтрыі А. Квяткоўскага мы маем звычайны прыклад чатырохдольніка трэцяга (оооо). Розныя тэарэтычныя матрыцы тут нібы накладваюцца адна на другую, больш ці менш удала апісваючы той самы радок. Такое накладваньне матрыцаў мы будзем тарнаваць і ў далейшых апісаньнях. Заразом існаваньне харэю ў беларускай мове адным гэтым прыкладам (а прыкладаў такіх нямала) ставіцца пад пытаньне.
Варта таксама зьвярнуць увагу, як Пашкевічанка ўдала тарнуе існы «рытмавы рэсурс». Невыпадкова малазначальнае слова цяпер, ці яно ўжываецца ў сярэдзіне радка, ці ў пачатку, кожны раз стаіць у слабой — ненацісьненай — пазыцыі. А ўсе значальныя словы, наадварот, супадаюць з рытмавымі націскамі. Зладжанае чаргаваньне моцных і слабых пазыцыяў паказвае высокае майстэрства паэткі. У першай страфе мора як новы вобраз выступае патасам, які адумысна дэманструецца чытачу. У другой — яно становіцца этасам і, ужытае як анафара, зводзіцца да ролі чыста фармальнае, а патасам выступаюць яго дзеяньні і праявы: вуглем стала, з дна гарыць, хоча горы змыць. У трэцяй страфе патасам становяцца іншыя вобразы — і гэтак праз увесь верш.
Источник
Анализ верша «Мора» Цётка Не такое цяпер мора,
На такі у хвалях шум:
Цяпер бурна, страшна мора!
Хваля поўна дзікіх дум.
Мора вуглем цяпер стала,
Мора з дна цяпер гарыць,
Мора скалы пазрывала,
Мора хоча горы змыць.
Мора злуе, крэпнуць хвілі,
З дзікім шумам бераг рвуць;
Гром грыміць за вёрсты-мілі,
З мора брызгі ў неба б’юць.
Месцам хваля стогнам рыкне,
Месцам плач сарвецца з губ,
Месцам бераг болем ікне,
Гром грыміць у тысяч труб.
Мора зброіцца палкамі,
Шум русалак разбудзіў,
Запаліўся смок агнямі,
Неба чорны гнеў пакрыў.
Бог сярчае: злая бура
Псуе вельмі святы сон.
Б’ецца, рвецца ўся натура,
Аж дрыжыць нябесны трон.
Трон дрыжыць, не спяць прарокі,
Бог склікае святы сход;
А там радзяць, што аблокі
Мусяць штурм пусціць у ход.
Бой пачаўся. Войска бога
Залпам паліць ў горды хвіль.
Мільён згіне, — нова змога
Расце крэпка праз сто міль.
Растуць сілы мора злога,
У размаху відзен гарт;
Не адступяць войскі бога.
Бой пачаўся не на жарт.
Такі бой вякамі жджэцца,
Такі бой гігантаў дасць,
Ў такім баю толькі грэцца,
Ў такім баю толькі пасць.
Схема аналіза:
1. Про что идет речь в стихе
2. Тема и основная мысль
3. Лирический герой
4. Какая лирика (грамадзянская, философская, интимная, пейзажная)
5. Образно-выразительные средства
6. Название
7. Собственное мнение
Ответы
У вершы «Мора» з вялікай мастацкай сілай адлюстраваны ўздым народнай рэвалюцыі 1905—1907 гг. Рэвалюцыя ўвасабляецца ў алегарычных вобразах грознай буры, навальніцы, усхваляванага мора, хвалі якога штурмуюць стары свет. У вершы «Мора» самаўладства выступав ў вобразе гары, а сам цар — у вобразах крыважэрнага смока, лютага «чорнага бога», які засланіў ад людзей сонца. Рэвалюцыйная барацьба малюецца ў выглядзе зацятай бітвы з узброенымі палкамі «чорнага бога». У заключных радках верша паэтэса выказвае веру ў сілы народа, у яго перамогу, яны гучаць як гімн рэвалюцыйнай барацьбе.
Цётка, як вядома, была ў ліку першых барацьбітоўадраджэнцаў, і яе зрок хацеў бачыць не пакорнага і забітага беларуса, а цвёрдай волі нязломнага змагара за вызваленне свайго краю. Такі гранітны вобраз народа-змагара і намаляваны ў вершы «Вера беларуса».
У вершы Цётка раскрывае значэнне рэвалюцыі для беларускага народа. Яна ўспрымае рэвалюцыю як гістарычны рубеж, за якім скончацца векавечныя пакуты народа: «Веру братцы: людзьмі станем. » Цётка заклікае народ «шырэй глянуць на жыццё, на свет». Яна хоча, каб людзі пранікліся ўпэўненасцю ў сваёй перамозе.
Источник
Раскрыта цель похода эсминца США Laboon в Черное море
«Миссия безопасности» — всего лишь предлог
Американский ракетный эсминец «Лабун» класса «Арли Бёрк» с крылатыми ракетами «Томагавк» выдвинулся из Средиземноморья в сторону Черного моря. Об этом 11 июня сообщила пресс-служба 6-го флота ВМС США. Военный эксперт Василий Дандыкин считает, что это стало следствием разговора Байдена с Зеленским.
«USS Laboon (DDG-58) начал движение на север в Черное море для проведения операций по обеспечению безопасности на море в регионе. ВМС США регулярно осуществляет операции в Черном море с союзниками и партнерами НАТО», — указало командование на своей странице в Twitter. Вот только в чем суть «миссии безопасности», в ВМС США не уточнили.
«МК» попросил военного эксперта капитана 1 ранга запаса Василия Дандыкина прокомментировать, какие, по его мнению, цели преследует США, направляя военный корабль в воды Черного моря.
— Я думаю здесь присутствует политика с определенным провокационным аспектом, — отметил офицер. — Поэтому допускаю, что «Лабун» направлен в сторону Черного моря именно после разговора Байдена с Зеленским. Так сказать, для поддержки пошатнувшегося авторитета украинского лидера. Что касается самого эсминца, то, скорее всего, в этой «стае» кораблей, прибывших на учения Sea Breeze, куда Украина пригласила всех партнеров и членов НАТО, «Лабун» будет главным. Порт приписки — Одесса, по другому и не получается. Только там осталась нужная инфраструктура. Основная цель похода — это отработка задач, направленных на борьбу с «агрессором». То есть с Россией.
— Какие, на ваш взгляд, действия последуют со стороны российского Черноморского флота?
— На Черноморском флоте уже в принципе привыкли к различного рода провокациям. То английские корабли, то американские. Поэтому будут планово отрабатываться задачи слежения за ракетным эсминцем во всех сферах: подводные лодки, надводные корабли, тренировки береговых комплексов. И конечно же авиация — морская и ВКС. У нас там находится целая смешанная авиационная дивизия.
На мой взгляд, все эти западные маневры ничего хорошего, в первую очередь, для Украины не несут. Это показатель того, что у Украины по сути нет своего флота. Одна надежда на силы Запада. Зеленский хочет показать, что Америка на его стороне, но давайте вспомним грузинский конфликт 2008 года. Тогда тоже много было кораблей НАТО и США для поддержки Саакашвили. И что? Постояли, посмотрели и ушли за проливы через положенные 21 день. И здесь так же. Такое ощущение, что все это делается Украиной, чтобы произвести впечатление на публику, не более того. А США и союзники НАТО используют ее, как самое русофобное звено, для давления на Россию.
Источник